Μέγαρο… Κριτικής Σκέψης

Θα μπορούσε να είναι ένας ακόμη κύκλος ομιλιών και διαλέξεων, ωστόσο το σκεπτικό πίσω από αυτές προοιωνίζεται κάτι πολύ πιο σημαντικό και πρωτοπόρο για τα ελληνικά δεδομένα. Πρόκειται για μια σειρά εκδηλώσεων, με χρονοδιάγραμμα τουλάχιστον διετίας, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Διανοούμενοι διεθνούς κύρους, σπουδαίοι διανοητές της Κριτικής Σκέψης και συγγραφείς που τα έργα τους αποτελούν αυτό που ονομάζουμε «θεωρητικό συμβάν», καθώς άλλαξαν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και βιώνουμε τόσο την πολιτική όσο και την ίδια την κοινωνία, θα έρθουν σύντομα στη χώρα μας: Ετιέν Μπαλιμπάρ, Τζούντιθ Μπάτλερ, Τζοάνα Μπερκ, Ντέιβιντ Χάρβεϊ, Μαρκ Μαζάουερ, Ρίτσαρντ Εβανς, Σλαβόι Ζίζεκ είναι μόνο κάποια από τα ονόματα των προσκεκλημένων.

Πρωτεργάτης

Η πρωτοβουλία ανήκει στον ακαδημαϊκό και βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Πειραιά, Κώστα Δουζίνα. Ο ίδιος είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Επιστημών του Κολεγίου Μπέρκμπεκ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, σε συνεργασία με το οποίο θα γίνουν οι εκδηλώσεις αυτές. Το συγκεκριμένο Κολέγιο φέρει μία ιδιαίτερη ιστορία, η οποία συνδέεται άμεσα και με τον σκοπό των διαλέξεων, αλλά και με τη φιλοσοφία του εμπνευστή τους.

Ξεκίνησε το 1827, ως τμήμα του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (όπως είναι και το γνωστό London School of Economics), ως Ινστιτούτο που απευθυνόταν στους εργαζόμενους των βιομηχανιών της εποχής, ως ένας χώρος συνεχούς επιμόρφωσης όχι όμως πάνω σε τεχνικά θέματα, αλλά σε ανθρωπιστικά: λατινικά, φιλοσοφία, δίκαιο, ηθική κ.ά.

Ακόμη μέχρι σήμερα, τα μαθήματα γίνονται απόγευμα, ώστε οι φοιτητές να μπορούν να εργάζονται το πρωί. Δεν είναι τυχαίο πως η λογική του συγκεκριμένου Ινστιτούτου έρχεται σε αντίθεση με τις τεχνοκρατικές δομές γνώσης που τείνουν να γίνουν τα πανεπιστήμια διεθνώς. Σχετίζεται άμεσα με τις όποιες προοδευτικές κινήσεις στην Ευρώπη, τα συνδικάτα και την αριστερή διανόηση. Αρκεί να πούμε πως το τμήμα Ιστορίας το οργάνωσε ο Ερικ Χόμπσμπαουμ.

Περί διανοουμένων

«Στην Αγγλία η λέξη “διανοούμενος” μέχρι και σήμερα δεν έχει θετικό πρόσημο», μας εξηγεί ο κ. Δουζίνας. «Τη θεωρούν περισσότερο γαλλική “εφεύρεση” και προτάσσουν τις σπουδές που σχετίζονται με το άμεσο οικονομικό όφελος εις βάρος των ανθρωπιστικών, όπως εξάλλου γίνεται και στη Γαλλία και στην Ελλάδα και παντού.

Γι’ αυτό και η οργάνωση των συγκεκριμένων διαλέξεων είναι κομμάτι μιας συνολικότερης προσπάθειας να ξαναρθούμε σε επαφή με τους μεγάλους διανοητές της Κριτικής Σκέψης, που με το έργο τους έχουν αλλάξει τον τρόπο που σκεφτόμαστε τον 21ο αιώνα. Πήρα αυτήν την πρωτοβουλία ώστε η Σχολή Σκέψης που ξεπήδησε μέσα από το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών του Κολεγίου Μπέρκμπεκ να ξεκινήσει και στην Ελλάδα, ως μία συζήτηση, ως ένας “διάλογος στοχασμού” με σημείο εκκίνησης τη σκέψη αναγνωρισμένων προσωπικοτήτων στον χώρο αυτού που ονομάζουμε “Κριτική Θεωρία”».

«Από την άλλη, η συγκεκριμένη δράση στο Μέγαρο έρχεται σε ένα βαθμό και ως απάντηση στην κριτική για τη “σιωπή των διανοούμενων” που κυριαρχούσε μέχρι πρόσφατα. Χρειαζόμαστε μια αναγέννηση σκέψης, μια επιστροφή στις ανθρωπιστικές αξίες και αρχές που θα μας οδηγήσουν στον 21ο αιώνα, μακριά από ένα στυγνό οικονομικό μοντέλο τρόπου σκέψης», διευκρινίζει ο κ. Δουζίνας.

Οσο για το πώς επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένοι ομιλητές, ο ίδιος εξήγησε πως «πέραν του ότι συνεργάζονται με το Κολέγιο Μπέρκμπεκ, πρόκειται για σπουδαίες προσωπικότητες της διανόησης που συμπαραστάθηκαν μέχρι τέλους και με κάθε τρόπο στον αγώνα του ελληνικού λαού τα τελευταία πέντε χρόνια. Μην ξεχνάμε, κάτι που τείνουμε να ξεχνάμε, πως η παγκόσμια Αριστερά, παρά τα όποια προβλήματα, ακόμη βλέπει την Ελλάδα σαν τη μεγάλη ελπίδα για ν’ αλλάξει η Ευρώπη».

Διάλογος με τους πολίτες

Στόχος των διαλέξεων «Θεωρία στο Μέγαρο», πέραν του ότι αποτελεί ένα άνοιγμα του (δημόσιου πλέον) Μεγάρου Μουσικής σε ακόμη ευρύτερο τμήμα του πληθυσμού, είναι να φέρουν διανοούμενους και πολίτες σε διάλογο για τα μεγάλα δημόσια θέματα από τη σκοπιά των «επιστημών των Γραμμάτων», όπως μας λέει ο κ. Δουζίνας, και ξεκινά από ένα βασικό αξίωμα: «Το να συζητάμε, το να μιλάμε είναι μια βαθιά πολιτική πράξη.

Ταυτίζεται έτσι με ουσιαστικό τρόπο και με τους σκοπούς ίδρυσης και λειτουργίας και των δύο ιδρυμάτων (Μέγαρον και Μπέρκμπεκ), δηλαδή την επανενεργοποίηση του δημόσιου διαλόγου, την ανταλλαγή ιδεών, τον κριτικό τους έλεγχο και μέσω αυτού την ανακαίνιση των ιδεολογιών. Και αυτό πρέπει να γίνει στην Ελλάδα, γιατί η χώρα αυτή σχετίζεται άμεσα -ιστορικά, υπαρξιακά και οικονομικά, αν θέλετε- με τον πολιτισμό, τη φιλοσοφία, την ιστορία, την τέχνη και την κριτική θεωρία».

Info:

Η αρχή θα γίνει με τους πολιτικούς φιλοσόφους Ετιέν Μπαλιμπάρ (6/5/2016, «Η ιδέα της επανάστασης χθες, σήμερα και αύριο»), Τζούντιθ Μπάτλερ (11/5/2016, «Σώματα που έχουν ακόμη σημασία») και Κώστα Δουζίνα (13/6/2016, «Τα παράδοξα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: φιλοσοφία, πολιτική και ψυχανάλυση»).
Ο Κύκλος θα συνεχιστεί με τον Σλαβόι Ζίζεκ, τους ιστορικούς Τζοάνα Μπερκ (πρώτη γυναίκα πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας της Βρετανικής Ακαδημίας), Ρίτσαρντ Εβανς, καθώς και με τις Τζάκλιν Ρόουζ και Μαρίνα Γουόρνερ από το πεδίο των πολιτισμικών σπουδών. Οι εκδηλώσεις θα είναι ανοιχτές στο κοινό και θα μεταδίδονται απευθείας μέσω διαδικτύου (www.megaron.gr).

Περισσότερες πληροφορίες: 210-7282333, www.megaron.gr.